BƯỚC ĐẦU CON ĐƯỜNG ÂM NHẠC CỦA NHẠC SĨ PHẠM TUYÊN

Trích từ Hồi ký Chúng tôi đã sống như thế của PGS - TS Nguyễn Ánh Tuyết (phu nhân Nhạc sĩ Phạm Tuyên)

Con  đường âm nhạc của nhạc sĩ Phạm Tuyên bắt đầu từ thời điểm nào hơi khó xác định.  Rất có thể nó bắt  đầu từ khi ông sáng tác những khúc hát nhỏ cho các chị, các em ở gia đình hát cho vui trong sinh hoạt hàng ngày chăng? Có lẽ chưa phải,  đó chẳng qua chỉ là những trò chơi âm nhạc của một cậu bé lên 9 lên 10 tỏ ra có năng khiếu. Bắt đầu từ khi ông viết những bài hát cho đồng đội để cùng động viên nhau học tập, rèn luyện ở trường Lục quân Trần Quốc Tuấn hay những khúc ca viết cho các em nhỏ mặc áo lính ở trường Thiếu sinh quân nơi chiến khu Việt Bắc? Cũng có thể chưa đúng, bởi những khúc ca ấy được viết ra một cách hồn nhiên, xuất phát từ nhu cầu muốn có bài hát để động viên nhau trong cuộc sống bằng những hiểu biết âm nhạc còn quá sơ đẳng. Đó chỉ có thể coi là bước khởi đầu tạo đà để ông thực sự bước vào con đường âm nhạc.

       Có lẽ nên bắt đầu từ khi ông nhận nhiệm vụ phụ trách Văn, Thể, Mỹ của Khu học xá mà chủ yếu là âm nhạc. Thời kỳ này hoạt động âm nhạc của ông nổi lên thật rõ nét, ông  viết sách  Nhạc lý cơ bản, sưu tầm và dịch lời hàng trăm bài hát các nước ra tiếng Việt, tổ chức hoạt động âm nhạc cho toàn khu, nhất là hoạt động của đoàn Văn công Khu học xá nổi tiếng một thời ở thủ đô Hà Nội và ông lại càng say mê sáng tác bài hát cho các em nhỏ. Hai ca khúc “Tiến lên đoàn viên” (1954) và “Chiếc đèn ông sao”(1956) là những ca khúc ngay từ hồi đó đã được phổ biến rộng rãi và đã sống với thời gian qua bao thế hệ thiếu nhi Việt Nam trong khắp các miền đất nước cho tới ngày hôm nay đã trên một nửa thế kỷ. Ông ý thức rõ ràng từ nay hoạt động của mình là thuộc lĩnh vực âm nhạc nên ông lại càng cố gắng tự trang bị cho mình vốn liếng âm nhạc ngày càng sâu rộng bằng cách tìm đến Viện Nghệ thuật Hoa Nam (Trung Quốc). Ở đó ông tiếp cận với kho tàng âm nhạc quốc tế với biết bao tri thức âm nhạc phong phú và sâu sắc, từ nhạc cổ điển gắn liền với tên tuổi các nhạc sĩ bậc thầy như Mozart, Beethoven, Chopin, Tchaicovski, Sostakovich... đến những khúc dân ca của các vùng miền khác nhau trên thế giới và nhiều sách lý luận âm nhạc nổi tiếng bằng một số vốn ngoại ngữ anh được trang bị từ trước (tiếng Anh, tiếng Pháp mà chủ yếu là tiếng Trung Quốc). Với vốn liếng âm nhạc quý báu đó cùng với sức hấp thụ nhạy bén hơi thở cuộc sống trong những chuyến đi thực tế nhiều nơi, ông đã mạnh dạn tự tin bước vào con đường âm nhạc với một định hướng rõ rệt. Chính thời điểm này, một dấu ấn đáng ghi nhớ: ông là một trong những thành viên đầu tiên sáng lập Hội Nhạc sĩ Việt nam (1957). Bắt đầu từ đó Phạm Tuyên đã sáng tác không mệt mỏi, đến nay ông đã cho ra đời gần 700 ca khúc cho mọi người với đề tài hết sức đa dạng phong phú. Các mảng cuộc sống từ sản xuất, chiến đấu của người lớn đến học tập, vui chơi của trẻ em đều có  mặt trong ca khúc của ông bằng những âm hưởng mang nhiều sắc thái muôn màu muôn vẻ; với sự khác nhau về đối tượng đón nhận bài hát, từ trẻ mẫu giáo cho đến các cụ già, phụ nữ, thanh niên , bộ đội, công an, giáo viên, công nhân, nông dân... gần như ai trong đời cũng đều có thể ngân nga một vài câu hát của ông. Nhạc sĩ Phạm Tuyên từng nói: “Ở đâu có niềm vui, nỗi buồn, những ước mơ thầm kín hay những khát vọng cháy bỏng, ở đó có âm nhạc”.