Câu chuyện sau bài ca Tiến Lên Đoàn Viên

       Đó là vào mùa hè năm 1954, khi Hiệp định Genève về Đông Dương được ký kết và hoà bình đã lập lại trên nửa đát nước thân yêu. Tin vui như trền một làn gió mới cho mọi sinh hoạt và học tập  của Khu học xá Trung ương, nơi nhạc sĩ Phạm Tuyên đang công tác (lúc đó đóng tại Nam Ninh – Trung Quốc). Một phong trào phấn đấu học tập tu dưỡng được phát động rộng rãi trong thanh thiếu niên của Khu (bao gồm khối các trường Sư phạm và các trường Phổ thông trực thuộc).

       Đoàn thanh niên Cứu quốc (nay là Đoàn TNCS Hồ Chí Minh)  có chủ trương chuyển thẳng lên thành Đoàn viên đối với những Đội viên Đội thiếu nhi Tháng Tám (nay là Đội TNTPHCM) có thành tích học tập và rèn luyện tốt, có nghĩa là đối với các em  14 – 15 tuổi nếu phấn đấu tốt về mọi mặt sẽ có thể trở thành Đoàn viên Thanh niên, rời chiếc khăn quàng đỏ để nhận lấy huy hiệu Đoàn đeo trên ngực.

       Năm trước nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết một bài cho các em mới được vào Đội, đó là bài Ngày em được quàng khăn đỏ, được phổ biến rộng rãi trong thiếu nhi toàn Khu. Nay có chủ trương mới này, các anh phụ trách Đoàn và Đội mong muốn nhạc sĩ viết một bài hát cho  lứa tuổi đang phấn đấu để trở thành Đoàn viên. Và ông đã vui vẻ nhận lời vì đây cũng là niềm vui đối với nhạc sĩ khi thấy các em được trưởng thành.

       Lúc đầu ông định viết một hành khúc ngắn, nhịp điệu khoẻ khoắn và hào hứng, nhưng sao trong đầu vẫn cứ vang lên một cái gì nhẹ nhàng, mang tính ước mơ, một tình cảm trong sáng nhưng thật tha thiết. Thế là một khúc nhạc theo nhịp 3/4 lôi cuốn đã hình thành. Với tiết tấu nhịp nhàng nhưng vẫn vang vang âm hưởng một hồi kèn thôi thúc trong đoạn 2:

Tiến lên Đoàn viên em ước ao bao ngày

Những cháu Bác Hồ dựng xây nước sau này

       Bài hát đã nhanh chóng được các em thiếu niên đón nhận một cách nhiệt tình.

       Hồi đó nhạc sĩ được mời dự một buổi lễ chuyển lên Đoàn cho một số Đội viên lớn. Buổi họp có phần trang nghiêm nhưng thân mật,  khi tiếng hát Tién lên Đoàn viên của các em vang lên làm ông ngạc nhiên thấy bên cạnh những nụ cười rạng rỡ lại có những em gái vừa hát mà nước mắt lưng tròng. Phải chăng các em quá tự hào và xúc động trước vinh dự lớn khi nhận được chiếc huy hiệu Đoàn với trách nhiệm của người Đoàn viên thanh niên hay còn có cả sự lưu luyến với những năm tháng tuổi thơ, chia tay với chiếc khăn quàng đỏ để bước vào tuổi trưởng thành?

       Năm 1982, nhân kỷ niệm ngày thành lập Đoàn, TƯ Đoàn mời ông đến để tặng huy chương “Vì thế hệ trẻ” về những sáng tác cho thiếu nhi, trong đó nhấn mạnh tới bài Tiến lên Đoàn viên. Trong buổi gặp mặt thân mật đó, Đ/c Vũ Mão hồi đó là Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn vui vẻ nói: “Hầu hết các đồng chí trong Ban Bí thư TƯ Đoàn  đều đã hát và thuộc bài Tiến lên Đoàn viên, và thế là tất cả mọi người không ai bảo ai đều cất tiếng hát vang:

Đây một mùa xuân trăm hoa hé tưng bừng

                            Đây thời niên thiếu hát ca vang lừng

       Cho tới ngày nay, bài hát đã được truyền tụng qua mấy thế hệ thiếu nhi và đã được trình diễn, dàn dựng với nhiều hình thức.

      Còn ông, người viết bài ca nhỏ này thì rất xúc động nghĩ về tuổi trẻ Việt Nam, qua nhiều thế hệ đã truyền cho nhau lý tưởng cao đẹp của thanh thiếu niên trải bao thăng trầm của đất nước. Đó cũng là nguyên nhân để cho bài hát còn được vang ngân tới ngày hôm nay.

       Ca khúc Tiến lên Đoàn viên được bình chọn vào danh mục các bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỷ XX do Đoàn TNCSHCM kết hợp với Hội Nhạc sĩ VN, Đài TNVN và Đài THVN tổ chức.