CÂU CHUYỆN VỀ BÀI CA NGƯỜI THỢ RỪNG

    Những âm thanh từ cuộc sống đầy sôi động đã làm nên ca khúc Phạm Tuyên khi ông thâm nhập hết mình vào cuộc sống ấy. Báo Hà Nội  mới số 256/ 1999 đã đăng bài “Nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác Bài ca người thợ rừng như thế nào?” của Trần Quốc Toán (một cán bộ ngành Lâm nghiệp) đã nhắc lại hoàn cảnh ra đời của bài hát nổi tiếng đó:

    Những âm thanh từ cuộc sống đầy sôi động đã làm nên ca khúc Phạm Tuyên khi ông thâm nhập hết mình vào cuộc sống ấy. Báo Hà Nội  mới số 256/ 1999 đã đăng bài “Nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác Bài ca người thợ rừng như thế nào?” của Trần Quốc Toán (một cán bộ ngành Lâm nghiệp) đã nhắc lại hoàn cảnh ra đời của bài hát nổi tiếng đó:

       “Buổi chiều một ngày mùa hè năm 1963, Giám đốc Phạm Tự Do thay mặt công nhân viên chức Lâm trường Hương Sơn (Hà Tĩnh) đón tiếp nhạc sĩ Phạm Tuyên đi từ Hà Nội vào cùng với bốn người khách nước ngoài (ba chuyên gia Liên Xô và một nhà văn Đức), rồi cử ngay ông Trần Đình Phòng (cán bộ tuyên văn lâm trường) dẫn nhạc sĩ Phạm Tuyên đi khắp 14 phòng ban của Lâm trường bộ, từ phòng kế hoạch, kỹ thuật đến trạm xá, ban Văn Thể Mỹ...Và hình như những gì đã nghe, đã thấy ở Lâm trường bộ chưa đủ sức thuyết phục, thoả mãn để làm rung động cảm xúc tạo nên nốt nhạc, lời ca nên nhạc sĩ Phạm Tuyên xin giám đốc vào rừng đến với công nhân ở các trạm, đội.

       Một người dân Hà Nội thứ thiệt, da trắng, dong dỏng cao, đẹp trai, luôn cười nụ, quen sống nơi đô thành, vậy mà đi rừng khoẻ đến kính nể. Quần xắn cao, chân đi dép cao su, tay cầm gậy lội suối, vượt dốc, có khi thấy nhạc sĩ ngồi xe tải vận chuyển gỗ trông như một phụ xe, đi đến 60 đơn vị trạm, đội, phân trường ở 51 tiểu khu thuộc Lâm trường, nơi xa nhất 50 km, từ các đội tu bổ, bảo vệ ở khe Năm đến các trạm quản lý, xây dựng phát triển kinh doanh rừng đến tận các đội khai thác Ngã Đôi, Rào Mác...Tính ra tổng đường đi của nhạc sĩ mới mấy ngày đã trên 500 km đường rừng. Đặc biệt sên, vắt cắn, muỗi đốt cộng với những cơn mưa rừng bất chợt đến, đột ngột đi và nước của rừng đại ngàn chốn sơn cùng thuỷ tận độc có tiếng “nước Rào Qua, Ma Khe Chè” vẫn không làm nhạc sĩ sợ và nản lòng. Cơm 3 hào/ bữa ở rừng (chủ yếu muối, măng) mà Phạm Tuyên ăn ngon lành, vẫn chuyện vui với anh chị em công nhân không biết mệt. Rồi lại theo xe tải Zin 130-3 cầu đi sâu vào phân xưởng Ngả Đôi. Trong lúc bốc gỗ lên xe, nhạc sĩ cùng anh em công nhân hạ cội vui vầy bên nồi nước chè xanh đậm đặc thì có một thanh niên đến bên tâm sự: “Chú xem ai nói rừng đây ác, dù cho có nắng mưa thất thường, làm lụng vất vả nhưng chúng cháu vẫn sống vui và thi đua lao động sản xuất và...nói nhỏ chú đừng cười, còn yêu nhau nữa đấy...”

       “Ai bảo rừng xanh là quái ác!” Một ý nhạc vụt loé lên trong đầu nhạc sĩ. Ngay chiều hôm đó anh leo lên đồi Cồn La ngồi một mình để theo đuổi ý nhạc và “ Bài ca người thợ rừng” xuất hiện trên khung nhạc: “Ai bảo rừng xanh là quái cá/ Ai bảo Trường sơn là nắng rát/ Gió núi mưa nguồn, sói beo quanh mình xiết bao kinh hoàng...Rồi điệp khúc: “Rừng ơi! Ta đã về đây/ Mang sức của đôi tay lao động khó khăn không quản ngại/ Rừng ơi! Trong tiếng ca hôm nay/ Vang lên cuộc đời sáng tươi trong tương lai...”

       Trời chưa sáng rõ, Phạm Tuyên đã đem bản nhạc đến cho anh chị em đội xung kích tuyên truyền văn hoá tập. Tối hôm đó đội văn nghệ đã hát giới thiệu “Bài ca người thợ rừng” trước đông đảo công nhân viên chức Lâm trường, khách nước ngoài công tác tại đây và nhân dân trong khu vực.

       Với nét nhạc tươi vui sôi nổi, đằm thắm thiết tha, khi dồn dập như thác đổ, khi dàn trải như dòng chảy của những con suối, khi âm vang như tiếng vọng của núi rừng, cộng với lời ca dung dị, chân thực, mạnh mẽ, tươi vui lạc quan, ngay sau khi bài hát được phổ biến đã đi ngay vào lòng người công nhân Lâm trường Hương Sơn, Hà Tĩnh nói riêng, của ngành Lâm nghiệp cả nước nói chung, từ thế hệ này đến thế hệ khác. Và không chỉ riêng những người đang công tác trong ngành Lâm nghiệp. “Bài ca người thợ rừng” còn được ngân vang phổ biến rộng rãi trong đông đảo quần chúng nhân dân biết và nhớ đến, đặc biệt rất được đông đảo thanh niên ưa thích.”

       Khi mới nghe ca khúc Bài ca người thợ rừng được trình bày lần đầu tiên, nhạc sĩ  bậc đàn anh Văn Cao vui mừng nhận xét:”Hay, hay lắm! Cậu này rồi phát triển tốt đấy”, còn nhà thơ Quang Dũng thì xúc động nói: “Nghe bài này hình ảnh rừng xanh từ hồi mình đóng quân ở Tây Bắc hiện về rất rõ rệt cứ như là mình đang sống giữa rừng ấy”

       Có ai ngờ một bài hát viết tặng một lâm trường ở tận Hương Sơn Hà Tĩnh lại bay đến phương trời Âu (Bungari) được trình bày trong những đêm ca nhạc sôi động của lưu học sinh Việt Nam, rồi bay sang Nhật Bản để được in trên báo ở đó, lại theo đoàn Hợp xướng thanh niên Santama (Tôkyô) sang thăm việt Nam và ngân vang trên sân khấu Nhà hát lớn Hà Nội (1998). Bài ca còn được Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp Nguyễn Văn Tạo tặng tác giả một chiếc đài bán dẫn Orionton, được nhạc sĩ rất yêu thích và mang đi nghe nơi sơ tán cùng bà con trong xóm suốt bao nhiêu năm bom đạn.

(Trích Hồi ký Chúng tôi đã sống như thế của PGS – TS Nguyễn Ánh Tuyết)