CHUYỆN VUI XUNG QUANH CON KÊNH TA ĐÀO

Sau ngày đất nước thống nhất, không gian sáng tác của Phạm Tuyên được mở rộng khắp cả nước. Bây giờ không còn một giới tuyến nào có thể ngăn cản được bước chân của ông. Mùa hè năm 1977, tức là hai năm sau ngày giải phóng miền Nam, ông đến Bến Tre, lúc này phong trào làm thuỷ lợi ở đồng bằng sông Cửu Long đang diễn ra rầm rộ và sôi nổi

Sau ngày đất nước thống nhất, không gian sáng tác của Phạm Tuyên được mở rộng khắp cả nước. Bây giờ không còn một giới tuyến nào có thể ngăn cản được bước chân của ông. Mùa hè năm 1977, tức là hai năm sau ngày giải phóng miền Nam, ông đến Bến Tre, lúc này phong trào làm thuỷ lợi ở đồng bằng sông Cửu Long đang diễn ra rầm rộ và sôi nổi. Ông muốn viết một bài hát để phản ánh không khí lao động hào hứng nơi đây của thanh niên đang làm thuỷ lợi. Đọc được bài thơ Con kênh ta đào của B. Văn Dung đăng trên báo Sài Gòn giải phóng, ông thấy trúng ý mình nên phổ nhạc rất nhanh bài thơ đó thành ca khúc Con kênh ta đào. Đoạn đầu tả cảnh lao động gian khổ:”Con kênh ta đào chưa có nước chảy qua/ Chỉ có nắng mùa hè nóng bỏng… nhưng rất nên thơ: “Giọt mồ hôi tròn lăn trên đất long lanh/ Tóc em búi gió vương xoà trên má…”. Đoạn sau nói lên sự gắn bó của những đôi nam nữ thanh niên trong lao động: “Ngay trên công trường ta đã mến yêu nhau/ Em cứ để khuôn mặt hồng lấm đất/ Con kênh xanh từ mắt em trong vắt/ Ngay buổi đầu anh đã thấy cả đồng xanh”. Niềm lạc quan toả ra khắp cánh đồng, trong lòng người: “ Đồng vui quá có rất nhiều đồng đội/ Ngày mai đây vào mùa gặt mới, em soi khuôn mặt mình xuống dòng kênh xanh/ Con kênh ta đào có anh và có em….” Âm nhạc của bài hát này vừa sôi nổi, vừa bay bổng, đậm đà âm hưởng Nam bộ. Ngay sau khi bài hát ra đời đội văn nghệ thanh niên xung phong của công trường trình bày ngay tại chỗ để động viên những người làm thuỷ lợi và được mọi người nhiệt liệt hưởng ứng.

      Về bài hát Con kênh ta đào, ca sĩ Ngọc Tân đã kể lại khi biểu diễn ca khúc này cùng Thanh Hoa trong đêm nhạc Lời ru mùa xuân của Nhạc sĩ Phạm Tuyên vào mùa xuân 2001 rằng lần đầu tiên thu thanh Bài Con kênh ta đào trên Đài TNVN, Ban lãnh đạo dự kiến ca sĩ Kiều Hưng cùng ca sĩ Thu Hiền sẽ song ca. Nhưng họ đang biểu diễn nơi xa chưa kịp về nên Ngọc Tân và Thanh Hoa được phân công hát để thu thanh. Thế là hai con người trẻ tuổi đó hát thật hào hứng, gây tiếng vang trên làn sóng Đài TNVN. Cũng từ đó những người yêu nhạc biết đến hai giọng ca trẻ ngọt ngào này. Và cũng từ đó họ đã trở thành giọng ca đầy triển vọng đứng vào hàng những ca sĩ nổi tiếng.

       Xung quanh bài hát này cũng có nhiều chuyện vui: Một bà má Bến Tre rất thích bài  Con kênh ta đào, bà hỏi: “Phạm Tuyên là đứa nào mà sáng tác bài hát hay dữ vậy?”. Một anh cán bộ thuỷ lợi trả lời:”Đó là nhạc sĩ Phạm Tuyên ở Hà Nội”. Bà nói ngay: “Bảo nó  vô đây, tao chi cho nó mỗi tháng 100 trái dừa, cho cả vợ nó vô nữa, tao sẽ chi cho cả hai vợ chồng mỗi tháng 200 trái dừa!”.

Trong một thời kỳ dài bài hát này được phổ biến thật rộng rãi, đi đâu cũng thấy người ta “đào kênh”. Ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng đã xuất hiện các đôi thanh niên nam nữ thích rủ nhau đi “đào kênh” . Cứ mỗi lần họp chung thì cô Mùi và cậu Thành hai cán bộ giảng dạy trẻ của trường xung phong lên song ca bài hát tủ  “Con kênh ta đào”, năm sau rồi năm sau nữa vẫn cứ một bài “Con kênh ta đào  mà hát, mọi người vẫn hoan nghênh nhiệt liệt, nhưng có người nói vui: “Đào gì mà đào lâu thế, ba năm rồi mà kênh vẫn chưa đào xong à?!”.

Lại có câu chuyện khác làm người ta cười ra nước mắt: Một đội văn nghệ quần chúng của tỉnh Thái Bình đi dự hội diễn văn nghệ toàn quốc. Sân khấu rực ánh đèn,  MC ra giới thiệu tiết mục: “Có hai con dê qua cầu, đi ngược chiều nhau nhưng không con nào nhường con nào, chúng chen lấn rồi húc vào nhau nên bị rơi tõm xuống kênh...” Khán giả hồi hộp theo rõi, tưởng đây là một câu chuyện dành cho các bé mẫu giáo, MC tiếp: “...nhưng may quá, Con kênh ta đào chưa có nước chảy qua!”. Cả hội trường được một phen cười vỡ bụng, vừa ngỡ ngàng, vừa thoải mái! 

(Trích Hồi ký Chúng tôi đã sống như thế của PGS – TS Nguyễn Ánh Tuyết)