GỬI NẮNG CHO EM VÀ “SỐ PHẬN” BÀI CA

Ca khúc  Gửi nắng cho em (phổ thơ Bùi Văn Dung) nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác ngay sau khi Sài Gòn được giải phóng. Một tình cảm khác lạ tràn ngập lòng ông khi đang giữa mùa đông mà bạn bè trong đó lại rủ  đi tắm biển, làm ông không khỏi ngỡ ngàng mà cất lên tiếng ca: “Anh ở trong này chưa thấy mùa đông/ Nắng vẫn đỏ mận hồng đào cuối vụ/ Trời Sài gòn xanh cao như quyến rũ/ Thật diệu kỳ là mùa đông phương Nam

Ca khúc  Gửi nắng cho em (phổ thơ Bùi Văn Dung) nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác ngay sau khi Sài Gòn được giải phóng. Một tình cảm khác lạ tràn ngập lòng ông khi đang giữa mùa đông mà bạn bè trong đó lại rủ  đi tắm biển, làm ông không khỏi ngỡ ngàng mà cất lên tiếng ca: “Anh ở trong này chưa thấy mùa đông/ Nắng vẫn đỏ mận hồng đào cuối vụ/ Trời Sài gòn xanh cao như quyến rũ/ Thật diệu kỳ là mùa đông phương Nam…” Ông liên tưởng đến miền Bắc mà lòng xốn xang thương nhớ những người yêu dấu, nên: “ Muốn gửi ra em một ít nắng vàng... Khi bài hát vang lên trên làn sóng Đài TNVN, đầu tiên là giọng ca mượt mà của ca sĩ Kiều Hưng rồi sau đó là giọng ca trong sáng của ca sĩ Trung Kiên, được đông đảo bạn nghe đài ưa thích, yêu cầu phát lại, nhiều đoàn nghệ thuật lấy làm tiết mục biểu diễn…. Ngay lập tức một “lệnh cấm bất thành văn” truyền đến tai các ca sĩ và các đơn vị nghệ thuật:  “không được phổ biến bài hát “Gửi nắng cho em” ở bất cứ đâu” vì một số người quản lý nghệ thuật ở ngoài này đã rỉ tai nhau lên án: “Mới giải phóng Sài Gòn chưa bao lâu mà Phạm Tuyên đã ăn phải bả của chủ nghĩa thực dân mới rồi,  chưa chi đã vội gửi nắng từ miền Nam ra miền Bắc, chẳng hoá ra là ngoài này âm u lắm hay sao?!”. Thế là ca khúc Gửi nắng cho em bị chết yểu, bị cấm trong một thời gian khá dài!

        Ai cũng biết hình tượng nghệ thuật thường mang nhiều nghĩa. Nếu tiếp nhận nó bằng một tâm địa hẹp hòi, đố kỵ, thì chỉ thấy rặt một màu đen tối, nhưng nếu với một tâm hồn lành mạnh, một cái nhìn rộng lượng thì lại phát hiện ra ở nó nhiều điều tốt đẹp, trong sáng luôn hướng về phía tươi sáng, phía phát triển. Có thể coi bài Gửi nắng cho em là một ca khúc trữ tình ca ngợi tình yêu đôi lứa đậm đà chung thuỷ, đôi trai gái lúc nào cũng yêu thương nhau, nghĩ đến nhau dù ở cách xa đôi miền Nam, Bắc. Nhưng cũng có thể coi đây là một bức tranh tuyệt đẹp của thiên nhiên nước ta, khi ở trong này chưa có mùa đông nắng vẫn đỏ, mận hồng đào vẫn sai quả, thì ngoài kia  những cành đào lại vươn lên trong giá rét để nở hoa đón tết. Từ mùa đông miền Bắc mới vào ai mà không bị quyến rũ bởi mùa đông phương Nam, một miền thiên nhiên kỳ diệu mới được giải phóng? Chính sự tương phản khí hậu giữa hai miền đất nước đã hỗ trợ nhau, bổ sung cho nhau để đất nước càng thêm tươi đẹp, thêm mạnh giàu.

       “Gửi nắng cho em/ Gửi nắng về sưởi ấm những bàn tay!” là nguyện vọng tha thiết của người nhạc sĩ lần đầu tiên vào miền Nam. Rõ ràng tình yêu con người quyện với tình yêu thiên nhiên đã tạo nên một khúc tình ca thật đặc biệt, thật quyến rũ! Âm điệu bài ca trải rộng khắp đất trời, làm sáng cả không gian mà giúp cho lòng người thêm ấm áp.

      Sau cả gần cả chục năm bị cấm, đầu mùa xuân năm 1986 nhạc sĩ Bửu Huyền phụ trách phòng ca nhạc Đài Truyền hìnhTp Hồ Chí Minh quyết định cho ca sĩ Ngọc Tân hát ca khúc Gửi nắng cho em đúng vào buổi giao thừa trên sóng truyền hình Thành phố. Có thể nói giọng ca Ngọc Tân với giai điệu thiết tha trong sáng đã chinh phục được người nghe. Thấy ca khúc Gửi nắng cho em được hâm mộ ở phía Nam nên Đài truyền hình TƯ cũng mạnh dạn phát bài đó nhiều lần trên sóng và lại được người nghe hâm mộ. Thế là từ đó “lệnh cấm bất thành văn” đối với ca khúc Gửi nắng cho em không còn hiệu lực nữa, nhiều người từ ca sĩ chuyên nghiệp đến nghiệp dư đều được tự do hát ca khúc này.

      Về ca khúc Gửi nắng cho em cũng có vài chuyện vui nho nhỏ:  Vào một buổi trưa mùa hè, nắng gắt, cây cối đứng im vì lặng gió, Phạm Tuyên cầm chiếc đồng hồ hỏng đến cửa hiệu sửa đồng hồ. Người thợ sửa đồng hồ không nói gì mà nhận sửa ngay. Sửa xong anh ta nhìn nhạc sĩ Phạm Tuyên  tủm tỉm cười mà nói: “Dạo này nóng quá, bác đừng gửi nắng ra ngoài này nữa nhé, đến mùa đông hãy gửi!”. Nói rồi người thợ sửa đồng hồ đưa lại cho ông chiếc đồng hồ vừa sửa xong với thái độ thân mật và trân trọng mà không lấy tiền! Ngược lại, trong một cuộc gặp mặt nhân kỷ niệm ngày quân và dân ta chiến thắng B52 mùa đông năm 1972, một sĩ quan cao cấp trong quân đội đến bắt tay ông hồ hởi  nói: “Anh gửi nắng nhiều nữa ra miền Bắc đi, ngoài này còn rét lắm!”

          Còn có một câu chuyện cảm động giữa nhạc sĩ, nhà thơ và ca sĩ của ca khúc Gửi nắng cho em. Chuyện là sau chiến tranh biên giới, nhạc sĩ Phạm Tuyên cố tìm cho được B.Văn Dung, người viết bài thơ Gửi nắng cho em mà ông đã phổ nhạc. Nhưng bặt vô âm tín, không biết nhà thơ còn hay đã hy sinh? Lần mò tìm kiếm mãi, sau gần chục năm thì một bài báo đăng trong báo Tiền phong cho biết B.Văn Dung chính là họ Bùi, tức là Bùi văn Dung đã phục viên và đang làm Bí thư Đảng ủy xã Thượng Trưng, huyện Vĩnh Tường (Vĩnh Phúc). Nhạc sĩ vội vàng đi tìm gặp nhà thơ tại quê nhà. Hai người mừng rỡ ôm lấy nhau thật cảm động. Từ đó nhạc sĩ và nhà thơ thường liên lạc với nhau và Bùi Văn Dung lại tặng cho Phạm Tuyên những bài thơ mới làm.

          Khi về Hà Nội, nhân dịp ca sĩ Ngọc Tân, người đã từng biểu diễn ca khúc Gửi nắng cho em như một bài hát “ruột”, biết chuyện về cuộc gặp gỡ cảm động này, anh đã mời vợ chồng nhạc sĩ và Bùi Văn Dung đến dự bữa cơm thân mật. Thế là một cuộc hội ngộ thật hiếm có diễn ra giữa nhạc sĩ, nhà thơ và ca sĩ của một bài hát. Họ chuyện trò với nhau như những người thân xa nhau lâu ngày nay mới gặp lại. Câu chuyện về cuộc hội ngộ đặc biệt đó được Đài Phát thanh và Truyền hình Vĩnh Phú (tức là Vĩnh Phúc và Phú Thọ khi còn sáp nhập) xây dựng thành chương trình với tiêu đề là “Đi tìm một nửa bài ca”.

(Trích Hồi ký Chúng tôi đã sống như thế của PGS – TS Nguyễn Ánh Tuyết)